خوزستان با وجود دارا بودن قطب‌های مختلف صنعتی، خدماتی و جمعیت متنوع که نیازمند خدمات گوناگون هستند، اما دومین استان کشور از نظر سرانه بیکاری است و نرخ آن دو رقمی است. جدای سیاست‌گذاری‌های غلط صورت‌گرفته در سال‌های گذشته که به انباشت بیکاری در این استان برخوردار بدل شده است، عدم مهارت نیروهای کار به عنوان تکنسین و کارگر ماهر نیز یکی از مشکلاتی است که باعث افزایش نرخ بیکاری در این استان شده.
در چنین شرایطی برنامه ماهر با هدف افزایش ضریب اشتغال در مناطق کم‌برخوردار استان خوزستان طراحی شد.
این طرح با تمرکز بر توسعه مهارت نیروی کار و ایجاد زیرساخت‌های حرفه‌آموزی، تلاش دارد بستری مناسب برای مهارت‌آموزی افراد مستعد و بالقوه فراهم کند.
برای اینکه هدف‌گذاری دقیق‌تر باشد و در راستای شناسایی رسته‌های شغلی مزیت‌دار و آینده‌دار، مطالعاتی در استان خوزستان انجام شد تا بازار کار در افق‌های ۵ و ۱۰ ساله بررسی شود. این مطالعات، نیازهای درحال ظهور بازار را مشخص کرد و مبنای تجهیز هنرستان‌ها و توسعه رشته‌های آموزشی قرار گرفت. تجهیز ۱۴۰ هنرستان از ۲۰۰ هنرستان در استان خوزستان، بر اساس رسته‌های شغلی اولویت‌دار انجام شد تا مهارت‌های ارائه‌شده، با نیاز واقعی بازار کار همسو باشند و فارغ‌التحصیلان بتوانند پس از طی کردن مراحل آموزشی، بتوانند به سرعت جذب بازار کار شوند.
یکی از چالش‌های اساسی در هنرستان‌های مناطق محروم، کمبود تجهیزات آموزشی مناسب است که باعث می‌شود دانش‌آموزان از تحصیل با کیفیت محروم شوند. تجهیز این مراکز با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر از احداث یک هنرستان جدید، می‌تواند فرصت ورود فارغ‌التحصیلان به بازار کار را تسهیل کند. بر این اساس، رشته‌های کامپیوتر، برق، تاسیسات، خیاطی، آشپزی، حسابداری، معماری، عکاسی، جوشکاری و چوب در اولویت تجهیز قرار گرفتند و تاکنون ۱۴۵ نوع از تجهیزات مختلف در اختیار این مراکز قرار داده شده است.
پایداری اشتغال با ساخت مرکز کارورزی
در مرکز محله لشکرآباد اهواز کمی آن طرف‌تر از فلافل‌فروشی‌ها، یکی دو کوچه که از دل فقر و قدمت محله که بگذری، در دو لت بزرگی است که با کاشی آبی لاجوردی نوشته: «مرکز آموزش و مهارت‌آموزی» و در آن بالا خودنمایی می‌کند. دورتـر روی بام‌ها کفتـرها در آسمان محله جولان می‌دهند. اینجا قرار است نسل بعدی بچه‌های اهوازی را از سر کوچه نشستن و بیکاری نجات دهد. آن‌ها قرار است اینجا یاد بگیرند که مکانیکی، تعمیر کولرگازی یا تعمیرات موبایل چگونه است و دست‌شان برود توی جیب خودشان و یاد بگیرند که با مهارت است که علم می‌آید و ثروت.
احداث این مرکز کارورزی، که تجهیزش در ماه‌های گذشته به پایان رسیده، سال آینده با ۶ کارگاه مجهز، رسماً درهایش را باز می‌کند. اینجا یکی دیگر از قطعه‌های پازل «برنامه ماهر» است؛ جایی که قرار است جوانان اهوازی، به‌جای پذیرفتن اینکه قرار است مانند بسیاری دیگر در این سرزمین زرخیز، بیکاری را تجربه کنند، دستی به آچار ببرند، پیچ و مهره‌های زندگی را سفت کنند و یاد بگیرند چطور از راه مهارت‌های مختلف، برای خودشان کاری دست‌وپا کنند.
این مرکز نه فقط برای آموزش که برای ساختن آینده‌ای روشن‌تر برای بچه‌های اهوازی بنا شده؛ آینده‌ای که در آن، برق‌کار، مکانیک و متخصص تاسیسات، از حاشیه‌های کارون بلند می‌شود و سری میان سرها درمی‌آورد. هنرستان‌های دور و نزدیک هم از اینجا بی‌بهره نمی‌مانند؛ قرار است که بچه‌هایشان بیایند اینجا، از باکیفیت‌ترین امکانات آموزشی مهارت‌آموزی استفاده کنند تا یاد بگیرند مهارت یعنی سرمایه، و دست‌های توانمند، همان‌هایی‌اند که فردا را می‌سازند تا لازم نباشد از فرط نبود متخصص تعمیر موبایل در شهرشان، نیازمند استان‌های دیگر باشند.
آقای سعیداوی، سرایدار این مرکز کارورزی است. از اینکه ساخت و تجهیز مرکز تمام شده، در پوست خود نمی‌گنجد. خودش بازنشسته آموزش و پرورش است و در حالی که قهوه عربی‌اش را به رسم مهمان‌نوازی دور می‌چرخاند، می‌گوید: «والله تو کل خوزستان همچین مرکزی نیست! من سی سال معلم بودم، می‌دونم چه استعدادی اینجا هست. مث فوتبال خوزستان که هرچی بازیکن درجه‌یک از اینجا بلند می‌شه. فقط این بچه‌ها میدون می‌خوان، بعدش ببین چه کارایی می‌کنن. خدا خیر بده هر کسی این مرکز رو ساخت، والله یه خدمت بزرگ به جوانای اهواز شده!»
تلاش برای کاهش بیکاری در خوزستان
برنامه ماهر مسیری برای حل مشکل بیکاری و کمبود امکانات آموزشی در مناطق کم‌برخوردار خوزستان است. این مرکز تنها مجموعه‌ای از تجهیزات و ابزارهای آموزشی نیست، بلکه جایی است که جوانان می‌توانند مهارت بیاموزند، وارد بازار کار شوند و آینده‌ای روشن‌تر برای خود رقم بزنند.
قرار است از میان همین کوچه‌پس‌کوچه‌های اهواز، برق‌کاران، مکانیک‌ها و متخصصانی بیرون بیایند که نه‌تنها برای خود کسب‌وکار داشته باشند، بلکه چرخ صنعت و خدمات این شهر را هم به حرکت درآورند.
این مرکز، فرصتی است برای جوانانی که تاکنون به دلیل نبود امکانات آموزشی و حرفه‌ای، از رشد و پیشرفت بازمانده‌اند.
حالا این فرصت فراهم شده است؛ فرصتی که می‌تواند مسیر زندگی بسیاری از آن‌ها را تغییر دهد.
دیگر نیازی نیست برای تعمیرات تخصصی به شهرهای دیگر مراجعه شود. همان کسانی که امروز در این مرکز مهارت می‌آموزند، فردا نیروهای ماهری خواهند بود که بازار کار به آن‌ها نیاز دارد.
استراتژی‌های اجرایی پروژه ماهر
ایجاد مراکز کارورزی برای مدیریت منابع، بهینه‌سازی تجهیزات و آموزش چندین هنرستان همجوار.
- تمرکز بر مهارت‌های سخت و نرم برای افزایش اشتغال‌پذیری کارآموزان.
- توسعه مهارت‌آموزی در صنعت، کشاورزی و خدمات برای تأمین نیاز بازار کار.
- فراهم‌سازی فرصت‌های آموزشی برابر برای دختران و پسران با امکانات متناسب.
- همکاری با مراکز آموزشی و فنی حرفه‌ای برای استفاده بهینه از ظرفیت‌ها و جلوگیری از موازی‌کاری.
آمارها چه می‌گویند؟
تا به امروز، ۱۴۰ هنرستان در استان خوزستان تحت پوشش این برنامه قرار گرفته‌اند که ۷۰ درصد هنرستان‌های این استان را تحت پوشش قرار می‌دهد که طی ۵ سال آینده، بیش از ۱۵۵ هزار دانش‌آموز این امکان را بهره‌مند خواهند شد. ۴۷ درصد از دانش‌آموزان تحت تأثیر این برنامه دختر و ۵۳ درصد پسر هستند و تلاش می‌شود تعادل جنسیتی رعایت شود. تاکنون ۲۲۰۰ قطعه تجهیزات آموزشی به مراکز فنی و حرفه‌ای استان ارسال شده و شاخص‌های انتخاب این مراکز، نیازسنجی منطقه‌ای، میزان دسترسی به نیروی متخصص و اولویت‌های توسعه‌ای بوده است.
